Την εκτιμάς μέσα από τα γραπτά της. Αν τη γνωρίσεις και δια ζώσης, δεν υπάρχει περίπτωση να μην τη συμπαθήσεις.
Σε μια εποχή που – κατά τη γνώμη του γράφοντος – ο καλλιτεχνικός χώρος στην Ελλάδα είναι περισσότερο του στυλ “πάτα με να σε πατώ” η σημερινή μας ανάκριση θα γίνει με μια συγγραφέα η οποία χαρίζει απλόχερα αγάπη όχι μόνο μέσα από τα γραπτά της αλλά και μέσα από τον υπέροχο χαρακτήρα της.
Πόλυ Μίλτου λοιπόν!
Συνέντευξη
Τι είναι εκείνο που σε ωθεί να γράφεις;
Π.Μ.: Η ζωή η ίδια, η ανάγκη να ζω, η ψυχή μου…
Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για εσένα να καταφέρεις να “εκφράσεις” τη σκέψη σου πάνω σε ένα χαρτί;
Π.Μ.: Αναλόγως! Υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις που αισθάνομαι «μπουκωμένη» και δεν μπορώ να σκεφτώ ούτε μια κίνηση, όχι να γράψω. Όμως, και αυτές ακόμα οι δύσκολες στιγμές, λειτουργούν αργότερα σαν εφαλτήριο έκφρασης….
Αλλά, συνήθως, δε δυσκολεύομαι. Είναι η αλήθεια μου, αναζητώ τη δική μου έντονη ευαισθησία απέναντι σε οτιδήποτε και εκφράζομαι απλά, επειδή συνομιλώ με τον εαυτό μου.
Ποιες οι επιρροές σου;
Π.Μ.: Τα παραμύθια του Άντερσεν με είχαν μαγέψει από τα έξι μου χρόνια και με έβαλαν σε έναν κόσμο μιας άλλης αλήθειας, εκεί που όλοι μπορούν να πρωταγωνιστήσουν άνετα σε όποιο έργο ή μορφή ήρωα θέλουν… (και ακόμα με μαγεύουν). Και, αμέσως μετά με αιχμαλώτισε η κλασσική λογοτεχνία, έργα συγγραφέων, όπως η Μπροντέ, ο Ουγκώ, ο Κρόνιν, ο Ντοστογιέφσκι, η Δέλτα, ποίηση του Ελύτη και του Ρίτσου, έργα μεγάλων καλλιτεχνών ζωγράφων, οι οποίοι στα έργα τους διηγούνται ιστορίες ζωής… όλα αυτά επηρέαζαν σιγά-σιγά τον έσω άνθρωπο.
Μέσα σε όλα αυτά, μου άρεσε να ακούω και συζητήσεις μεγάλων για παλιούς μύθους και παραδόσεις, αγαπημένες σπάνιες στιγμές σε διακοπές στο χωριό.
Και προ παντός… η ίδια η ζωή… οι καθημερινοί άνθρωποι, οι μεταξύ τους σχέσεις, τα λάθη, οι χαρές, οι λύπες,… όλα…
Ποια θεματολογία κρατεί τον κυρίαρχο ρόλο στα έργα σου; Συναίσθημα ή λογική και γιατί;
Π.Μ.: Συναίσθημα δυνατό, έντονο, καυτό… Όλα αναδύονται από το μυστικό χώρο της ψυχής μου… Η καρδιά μου μιλάει και εγώ την ακούω και γράφω. Για τη ζωή, για την αλήθεια, για την αγάπη και με αλήθεια και αγάπη! Η λογική απλά βοηθάει σε ό, τι χρειάζεται περισσότερη κριτική ικανότητα και σωστή ισορροπία, ώστε η τελική έκβαση του έργου να δίνει στον αναγνώστη όλα, όσα θέλω να πω πρώτα σε μένα και μετά σε αυτόν, χωρίς να κουράζουν τυχόν διφορούμενες έννοιες.
Γενικά, δε μου αρέσουν καθόλου οι θεωρίες, και αν δεν έχω ζήσει κάτι και δεν το νιώθω, προτιμώ να είμαι διακριτική και πάντα προσπαθώ να αποφεύγω τη διδαχή και την καθοδήγηση του αναγνώστη σε ορισμένη σκέψη… Η ελευθερία και ο σεβασμός είναι σήμα κατατεθέν και στη ζωή μου και σε όλα όσα γράφω.
Όλα λειτουργούν σα μια συζήτηση της καρδιάς μου με την καρδιά του άλλου και δεν είναι απαραίτητο να συμφωνήσει… Τον αφήνω να μπει ελεύθερος, να περπατήσει στο δικό μου κόσμο, να νιώσει, να ακούσει, να δει, να αγγίξει, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα και να επιστρέψει μετά στον κόσμο του με περισσότερη δύναμη και γαλήνη καρδιάς, γιατί κάποιος… τον κατανοεί σε όσα περνάει… Γιατί… υπάρχουν γύρω μας και άλλα, που κυνηγώντας βιαστικοί την ύλη, δεν τα βλέπουμε… όλα αυτά όμως, καθορίζουν και τη ζωή μας και τα όσα σκεφτόμαστε για την πραγματικότητα.
«Έλα μαζί μου στο δικό μου παραμύθι. Έλα, άνθρωπε, έλα αδερφέ, εδώ έχει μονάχα φως!
Σε προσκαλώ,… στον κόσμο των βιβλίων!»
Π.Μίλτου
Ανέφερε τρεις χαρακτηρισμούς για τον εαυτό σου για τους οποίους είσαι υπερήφανη και τρεις για τους οποίους όχι.
Π.Μ.: Για όσα δεν είμαι περήφανη είναι περισσότερα από τρία… Υπάρχουν φορές, που ενώ η πείρα μου λέει «πρόσεχε», έχω ξαναπέσει θύμα, τάχα «φιλικών» προσώπων και αυτό, όπως και η αχαριστία, με έχουν πάει πίσω πολλές φορές.
Η αδικία, επίσης με πληγώνει, με τσακίζει, με αποδυναμώνει… Η υπερευαισθησία μου δε με αφήνει να ισορροπήσω αμέσως και οδηγούμαι σε λάθος ενέργειες λόγω του έντονου συναισθήματος και του αυθορμητισμού. Μπορεί και να θυμώσω πολύ, να κρίνω βιαστικά και να βγάλω ακόμα και λάθος συμπεράσματα, σε τέτοιες ώρες που η σκέψη μου κολλάει σε ένα και μόνο γεγονός… Μετά, όταν συνέρχομαι, έχει συμβεί να δω πως η αλήθεια ήταν διαφορετική και να προσπαθώ να αποκαταστήσω τη δική μου αδικία, αυτή τη φορά…
Βέβαια, είναι και η ζωή που δε με έχει αντιμετωπίσει σαν ευνοούμενο άτομο, αλλά αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για την εκρηκτικό μου χαρακτήρα…
Σπάνια θυμώνω και συνηθίζω να προειδοποιώ, αλλά… αλλά,… τότε, προτιμώ να ξεσπάω… μακριά από όλους, μόνη μου, για να μην πληγώνω ανθρώπους… Όταν συνέρχομαι, έχω καθαρότερη σκέψη…
Έχω και κάτι ώρες που παρατάω τα πάντα και τα καταστρέφω και τότε θέλει πολλή δύναμη να συνέλθω και πάλι. Κάτι τέτοιες ώρες έχω σκίσει σημειώσεις και συγγράμματα χρόνων…
Περήφανη; Δεν ξέρω. Ίσως, επειδή στέκομαι ακόμα όρθια, ενώ όλα είναι συνεχώς απογοητευτικά και η λογική μου αρνείται πάντα το θαύμα. Ίσως, που κρατώ την ευγένεια και την αξιοπρέπεια σε ώρες που ωθούμαι από τις περιστάσεις για εντελώς διαφορετική αντιμετώπιση.
Ίσως που μπορώ να συγχωρώ ανθρώπους, οι οποίοι πολλάκις με κατέστρεψαν εξολοκλήρου, με συκοφάντησαν άγρια, με κακοποίησαν ψυχικά με όποιον τρόπο μπορούσαν. Και πολλοί συνεχίζουν να το κάνουν…
Όσο για τα βιβλία μου, νιώθω αντιφατικά συναισθήματα…
Είμαι περήφανη που κατάφερα και ισορρόπησα μέσα από την έκφραση στο «χαρτί», αλλά πολλές φορές σκέφτηκα να τα εξαφανίσω και πάλι… (κάποιοι αγαπημένοι φίλοι δε με αφήνουν)… Τα έχω γράψει και περιμένουν στην Ελλάδα, όπου για να εκδώσεις, θα πρέπει να έχεις ένα πορτοφόλι γερό ή πλάτες σπουδαίες και διασυνδέσεις, ώστε να σου γίνει μια σωστή διαφήμιση ή… να έχεις τύχη και να έχεις κάνει κάποιο όνομα… στο εξωτερικό, ας πούμε, ώστε να γυρίσεις στην Ελλάδα γνωστός…
Νιώθω ιδιαίτερα περήφανη, όμως, για φιλίες που έχω κάνει από την ώρα που αποφάσισα να εκθέσω τον εαυτό μου και να μπω στον κύκλο των συγγραφέων και ποιητών, και καλλιτεχνών,… για κάθε ιδιαίτερο και υπέροχο άτομο που γνωρίζω κάθε μέρα, για πολλά από τα έργα τους που με ξετρελαίνουν και για όσα λένε στον κόσμο… Ο κύκλος μας, εκτός κάποιων εξαιρέσεων που κάποιοι δεν τιμούν την ταυτότητά τους σαν φορείς πολιτισμού, είναι ένας υπέροχος κόσμος…
Απολαμβάνω τους πάντες με ανοιχτή καρδιά και… θαμπώνομαι… Τους ευχαριστώ!
Ο χειρότερος εφιάλτης που φοβάσαι για την καριέρα σου και το ομορφότερο όνειρο που έχει πραγματοποιηθεί ή προσδοκάς για το μέλλον;
Π.Μ.: Ο εφιάλτης μου είναι υπαρκτός και συμβαίνει τώρα. Έχω γράψει μια ολόκληρη σειρά βιβλίων και μένουν στο σκοτάδι. Όνειρό μου να εκδοθούν και μάλιστα σύντομα και να μπουν στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, να τα βρίσκει εύκολα ο κόσμος. Να διαβαστούν!
Έχω κάτι να πω… αλλά, πολύ φοβάμαι, επειδή δεν υπάρχουν οι προοπτικές… θα μείνουν ανείπωτα λόγια…
Η Ελλάδα είναι δύσκολος χώρος για κάθε τι που έχει πνευματική αξία.
Τα δύο βιβλία, που κατάφερα ως τώρα να εκδώσω, έστω για το τόσο λίγο που κυκλοφόρησαν, με έκαναν να χαίρομαι σαν μικρό παιδί. Θυμάμαι, όταν βγήκε το πρώτο και το πήρα στα χέρια μου… αισθάνθηκα λες και είχα γεννήσει μωρό. (Ευτυχώς, μου είπαν και άλλοι συγγραφείς ότι νιώθουν το ίδιο και… αποφάσισα ότι ήμουν… φυσιολογική… ). Μετά, άρχισαν και οι κριτικές από αναγνώστες, έβλεπα ότι τους άρεσαν και η χαρά μου όλο και μεγάλωνε.
Μακάρι να μπορούσα σύντομα, να εκδώσω και άλλα από τα βιβλία μου, που παραμένουν έτοιμα, κλεισμένα στο ντουλάπι… Αυτό, θεωρώ, για κάθε συγγραφέα, είναι όνειρο ζωής!
Πιστεύεις ότι ένας καλλιτέχνης, στην Ελλάδα του 2018, μπορεί να βιοπορίζεται από την τέχνη του;
Π.Μ.: Όχι! Στην Ελλάδα με τίποτα δεν βιοπορίζεσαι πια. Ούτε με μια κανονική δουλειά… Πόσο μάλλον, με την τέχνη, η οποία, λόγω ελλιπούς παιδείας… των διδασκόντων την παιδεία στα παιδιά μας, δεν έχει καμιά αναγνώριση και σεβασμό, όπως αξίζει. Δυστυχώς, ενώ λέμε ότι προχωρήσαμε χρονολογικά, πολιτιστικά και πολιτισμικά χωλαίνουμε επικίνδυνα.
Αν μπορούσες να αλλάξεις κάτι – στον τομέα της λογοτεχνίας – τι θα ήταν αυτό;
Π.Μ.: Το θέμα έκδοση βιβλίου. Η όποια έκδοση στην Ελλάδα… είναι Γολγοθάς! Απαράδεκτη κατάσταση. Κάπου έχω θυμώσει, με το να πρέπει οι συγγραφείς να αγοράζουμε πάλι και πάλι τον δικό μας κόπο χρόνων ολόκληρων. Σε καμιά άλλη δουλειά δε γίνεται αυτό. Στο πιο απλό εμπόριο, ας πούμε μια λαϊκή αγορά, ισχύει ο νόμος πουλώ-αγοράζεις…
Εδώ και πολύ καιρό το σκέφτομαι έντονα και απορώ που μόνο οι συγγραφείς κάνουμε το αντίθετο… αντί να πουλάμε, αγοράζουμε τον κόπο μας… (Δηλαδή, φίλε μου, ένα μαρούλι καταντήσαμε να έχει περισσότερη αξία από ένα ολόκληρο βιβλίο, που γραφόταν για χρόνια…)
Θα επιθυμούσα, λοιπόν, οι όποιοι εκδότες (και δεν εννοώ κανέναν ιδιαίτερα, μιλάω γενικά για όλους), εκτός από το δικό τους οικονομικό όφελος, όπου στοχεύουν και καλά κάνουν, να είχαν περισσότερη ψυχή, ευαισθησία, συνείδηση και σεβασμό στο έργο όποιου συγγραφέα τους εμπιστεύεται τον κόπο του και την καρδιά του. Σεβασμό και στα συμφέροντα του συγγραφέα.
Επίσης, θα ήθελα οι εκπαιδευτικοί να είναι άνθρωποι που διαβάζουν οι ίδιοι και που αγαπούν το βιβλίο, να υπάρχει στην Παιδεία περισσότερη σοβαρότητα για το θέμα της φιλαναγνωσίας… Πρέπει οι Έλληνες, αυτός ο περίφημος λαός της χώρας της φιλοσοφίας, να μάθουν να διαβάζουν! Και να διαβάζουν πολύ! Και αυτό μαθαίνεται από την πρώτη τρυφερή ηλικία… Ένα βιβλίο είναι ένα άνοιγμα στον κόσμο!
Όλο και νέοι επίδοξοι καλλιτέχνες εμφανίζονται στον ορίζοντα. Αν έπρεπε να τους δώσεις μια συμβουλή, ποια θα ήταν;
Π.Μ.: Να έχουν κουράγιο! Και να δουλεύουν στο έργο τους με σεβασμό για κάτι, που θα μείνει στις βιβλιοθήκες των ανθρώπων για αιώνες…
Ακόμα και ένα μικρό κομμάτι χαρτί, με ένα απόφθεγμα, μπορεί να απασχολεί το νου και την ψυχή γενεών ολόκληρων… πόσο μάλλον ένα ποίημα, ένα διήγημα,… ένα βιβλίο…
Και κάτι περισσότερο… Αγαπημένοι μου, όποιοι κι αν είστε, να αισθάνεστε υπέροχα με ό, τι κάνετε, αλλά και σεβασμό και θαυμασμό και για των άλλων τα έργα.
Όλοι, όσοι ασχολούμαστε με τον πνευματικό χωροχρόνο, ας μείνουμε μακριά από άθλιους ανταγωνισμούς και ζήλιες, που αμαυρώνουν την όλη μας αξία. Η άποψή μου είναι πως όλοι μας μοιάζουμε σαν ένα χωράφι γεμάτο από όλα τα είδη λουλουδιών…Φέρνουμε την ομορφιά της ποικιλίας και ο κάθε ένας μας έχει το δικό του χρώμα, τη δική του χροιά και το δικό του άρωμα. Το μονότονο… κουράζει.
Και οι αναγνώστες, διαβάζοντας διάφορα έργα, διαφόρων, όσων δημιουργών επιλέγει ο καθένας για πιο συμβατούς στη σκέψη τους και στην ψυχοσύνθεσή τους, πρέπει να νιώθουν σαν τις μέλισσες, που παίρνουν τη γύρη από άνθος σε άνθος για να φτιάξουν το ωραίο τους μέλι. Όσο πιο μεγάλη η ποικιλία,… τόσο πιο απίθανο το μέλι. Όσο πιο πολλοί οι συγγραφείς, τόσο πιο πολλά θα έχουν να πούνε… Και το άνοιγμα της σκέψης σε διαφορετικές όψεις ενός πράγματος, είναι αρχή… πολιτισμού.
Τι να περιμένουμε από εσένα στο μέλλον;
Π.Μ.: Το μέλλον κανείς δεν το ξέρει! Η αλήθεια είναι πως αν μπορούσα να εξασφαλίσω μια σοβαρή προώθηση των βιβλίων μου στο αναγνωστικό κοινό, δε θα ήθελα να σταματήσω να γράφω ποτέ. Όνειρα, μα τι να γίνει… έτσι θρέφουμε πάλι και πάλι την ελπίδα και ανανεώνεται η ψυχή.
Πόλυ, σε ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που μας διέθεσες και σου ευχόμαστε ολόψυχα κάθε επιτυχία στο έργο σου!!!
Επεξεργασία φωτογραφίας: Νεκταρία Γ. Πουλτσίδη
(Σημείωση: Τις φωτογραφίες τις πήρα από το περιοδικό, δεν ήταν δυνατό να αντιγραφούν εδώ στην κανονική τους σειρά. Ευχαριστώ πολύ τον περίφημο ποιητή, συγγραφέα και μουσικό Δημήτρη Μπονόβα για την τιμή που μου έκανε και για την υπομονή του μαζί μου.
Ευχαριστώ και τη Νεκταρία Γ. Πουλτσίδη και τον Jim Veneόλη για την επεξεργασία των φωτογραφιών και όλη την ομάδα του περίφημου περιοδικού για την υπέροχη δουλειά τους. Δηλώνω ευγνώμων!)
ΠΗΓΗ: https://thematofylakes.gr/ανακρίνοντας-την-πόλυ-μίλτου
Για όσους ενδιαφέρονται για περισσότερα, υπάρχουν επίσης και πληροφορίες για τη ζωή και το έργο μου και αποσπάσματα από τα βιβλία μου στα παρακάτω link του ιδίου περιοδικού:
https://thematofylakes.gr/βουτιά-στο-έργο-της-πόλυς-μίλτου
https://thematofylakes.gr/πόλυ-μίλτου-βιογραφικό-εργογραφία