Σήμερα, με αφορμή την εορτή του Αγίου Παϊσίου, ενός αγίου των ημερών μας, καθηλωμένη στο σπίτι μου λόγω των υπερκοπώσεων του έτους που δε μου επιτρέπουν πολλά πολλά, σκεφτόμουν έντονα το προσκύνημα των πολλών.
Στην πατρίδα του, στο σπίτι του, στο κελί του, στον τάφο του. Παντού εκεί είναι ο άγιος. Η παρουσία της χάρης, τα πράγματά του, οι αναμνήσεις όσων τον έζησαν από κοντά, του μίλησαν, τον άγγιξαν…
Κι εμένα, καρφωμένη εκεί η σκέψη, στο προσκύνημα των πολλών. Μα χωρίς ζήλια. Επειδή ο άγιος είναι παντού, όπου τον φωνάζουν…
Επίσης, θα την πω την αμαρτία μου.
Παρουσιάζω μια αλλεργία, όταν βλέπω τους κατά συρροήν προσκυνητές, μπουλούκια που σπρώχνονται, που κοιτάζουν ο ένας τον άλλο σκληρά, επειδή ίσως τους πήραν τη σειρά. Έχω αλλεργία κακιά στα βλέμματα τα αποτρόπαια εκείνων που, ενώ έχουν το σχετικό προσωπείο του ευλαβούς, μέσα τους κρίνουν ποιος έκανε ή όχι τόσες μετάνοιες, καλά το σταυρό του, αν είναι ενδεδυμένος «ηθικά» κλπ. Με αρρωσταίνει κατάκαρδα η οχλαγωγία που γίνεται από πλήθος φωνές, οι οποίες γεμάτες ευλάβεια διηγούνται όλο και κάτι που έγινε με τη χάρη του αγίου εμφανιζόμενος στους ίδιους ή στα παιδιά τους (με απώτερο σκοπό να πάρεις γεύση και της δικής τους αγιότητας που… τους τίμησε ο άγιος). Το χειρότερό μου, όταν αρχίζουν με στόμφο να λένε για προφητείες που… θα καταστρέψουν τους κολασμένους, (εννοώντας πάντα τους άλλους εξαιρώντας φυσικά τον ευσεβέστατο εαυτό τους) για ρήματα και άρρητα, τόσες και τόσες φράσεις… ακόμα και για το πώς θα πρέπει να πλένει η χριστιανή τα πιάτα στην κουζίνα λέγοντας την ευχή κλπ….
Και, στην κυκλοφορία φυσικά οι απαραίτητες εικόνες. Ο άγιος είναι ένας σκυφτός, ταπεινός ανθρωπάκος με σκισμένα ρούχα, μπαλωμένα ράσα (απαραιτήτως ράσα) και γέροντας ασπρομάλλης (σίγουρα γέρος ή γριά).
Αυτός, λοιπόν, είναι ο άγιος;
Έτσι, κυκλοφορεί η εικόνα στους πολλούς και λέγεται η περίφημη η πολυφορεμένη σε όλων τα στόματα, φράση: «Όταν γεράσω, θα πάω να μονάσω και να αγιάσω. Έχω καιρό… Τώρα, θα απολαύσω τη ζωή.»
Σήμερα, λοιπόν, στη μνήμη αυτού του μεγάλου Ήρωα της ζωής και της πίστης και της αγάπης, «μπήκα σε πειρασμό», όπως λέμε τα καλογέρια, να τσαλακώσω λίγο την εικόνα του «αγίου» και να προσγειώσω στη γη το νου όλων μας.
Επειδή, φίλοι μου, ο κάθε άγιος, όπως ο σημερινός, γεννήθηκε κάποτε σαν ένα συνηθισμένο και πολλές φορές ανώνυμο μωρό. Ποιος θα ήξερε αυτό το μωρό, αν δεν υπήρχε η κατοπινή του φήμη; Σιγά. Ούτε οι συγγενείς του δε θα τον θυμούνταν…
Ο κάθε άγιος ήταν κάποτε νέος. Με πάθη, λάθη, ορμές, ελπίδες και όνειρα για το μέλλον, ξεσκισμένα ή όχι, με επιθυμίες, με ελευθερία ή όχι επιλογών. Διαφορετικός νέος ο κάθε άγιος, διαφορετικά όνειρα, χαρακτήρας, ιδιοσυγκρασία, επιλογές…
Ο κάθε άγιος διάλεξε τι θα γίνει με σοβαρότητα, συνέπεια, με πισωγυρίσματα ή όχι, με πτώσεις και αδυναμίες, με νίκες, με προόδους στους στόχους του.
Ο άγιος είχε επάγγελμα, εργάστηκε, πόνεσε, χτύπησε, αρρώστησε, έβηξε, πήγε στον γιατρό, έπλυνε τα βρώμικα ρούχα του, ήταν μέλος μιας κοινότητας, κομμάτι της μεγάλης οικογένειας του κόσμου.
Ο άγιος χτυπήθηκε, λυπήθηκε, ήρθε σε επαφή και με ανθρώπους που τον φθόνησαν, τον εχθρεύτηκαν, τον έβρισαν, τον συκοφάντησαν, του έσκαψαν το λάκκο, τον παραγκώνισαν για να ανέβουν τα παιδιά του τάδε και του δείνα, τον ειρωνεύτηκαν και τον ξεγέλασαν.
Ο άγιος μπορεί να χρειάστηκε τους νόμους για να βρει το δίκιο του, να αναγκάστηκε να υψώσει φωνή, να πει την αλήθεια που δεν άρεσε, να αρνηθεί άτιμα και ανέντιμα, να φερθεί και «ιδιότροπα», αν θες.
Ο άγιος χρειαζόταν και αυτός χρήματα για να ντυθεί, να φάει, να πληρώσει λογαριασμούς και φόρους, να στενοχωρηθεί για χρέη, να κλάψει για το ψωμί των παιδιών του.
Α, επειδή το ξέχασα. Το πιο σημαντικό. Μην κολλάτε σε μια εικόνα, παρακαλώ.
Επειδή… ο κάθε άγιος έζησε την αλήθεια της ελευθερίας της ορθοδοξίας.
Αυτό σημαίνει πως δεν ήσαν όλοι καλόγεροι, ούτε γέροντες ασκητές, ούτε σκυφτοί στην υπακοή ενός γέροντα, ούτε ζούσαν όλοι στην έρημο.
Θυμηθείτε πως ούτε ο Χριστός ήταν κάτι τέτοιο.
Οι άγιοι, λοιπόν, ήταν ο εαυτός τους. Αυτό μόνο. Ένας εαυτός που επέλεξε ελεύθερα και με συνέπεια ότι ήθελε να γίνει «το ειρηνικό μήνυμα του Θεού» στη γη και όχι ένας κακός ή ένας απλά καλός άνθρωπος. Γιατί απλά, δεν ήθελαν να γίνουν καλοί, ήθελαν να γίνονται κάθε μέρα καλύτεροι.
Θα μου πείτε ποια η διαφορά; Ναι, ο απλά καλός έχει και το κακό μέσα του το οποίο το δικαιολογεί και αντιδρά αν κάποιος του το δείξει. Σου λέει: «Αυτός είμαι κι αν σου αρέσω. Δεν κάνω κακό, δε θέλω να μου κάνουν.» Ο άγιος αυτό το ξεπερνά. Είναι καλός και παραμένει καλός και δε δέχεται να απαντήσει με αδικία στην αδικία, με ανεντιμότητα στην κλεψιά, με ψέμα στο ψέμα, με θυμό στον θυμό… Ο άγιος αυτό το λίγο έχει παραπάνω. ΑΥΤΉ ΤΗ ΛΕΠΤΟΜΈΡΕΙΑ. Δε θέλει το κακό ούτε σαν σκιά μέσα του. Όταν δει ένα λάθος θέλει να το διορθώσει, όταν πληγώσει ζητά συγγνώμη κι ας μην έφταιγε ο ίδιος, όταν αδικηθεί δεν κρατάει κακίες για αντεκδίκηση, όταν κακοποιηθεί δεν κακοποιεί. Είναι ευγενής, αληθινός, ταπεινός και φιλειρηνιστής, αλλά… όχι χαζός.
Γιατί ένας άγιος μπορεί να είναι μεγάλος και τρανός, επιστήμονας, άρχοντας, βασιλιάς, μπορεί να είναι μορφωμένος ή άνθρωπος της βιοπάλης, μπορεί να είναι πυροσβέστης, αστυνομικός, αξιωματικός, μαγείρισσα, δασκάλα, ζωγράφος, μηχανικός, νοσοκόμα, γιατρός, ηθοποιός, συγγραφέας, τηλεοπτική μορφή, καθαριστής, σκουπιδιάρης, χτίστης, αλλόφυλος, λαθρομετανάστης, παιδί, έφηβος…
Γιατί ο άγιος δεν είναι μόνο ένας που έτυχε να αναδειχτεί και να τον μάθει ο κόσμος περισσότερο και να τον αγιοποιήσει η εκκλησία.
Δεν ξέρω πόσοι γνωρίζετε τη γιορτή των αγίων πάντων. Εκεί μέσα σε αυτή τη λεξούλα κρύβονται όλοι οι άγιοι οι άγνωστοι σε μας, οι γνωστοί στον Θεό.
Γιατί ο άγιος, φίλοι μου, είναι αυτός ο κάθε ανθρωπάκος που σε αφήνει να ακουμπήσεις και να κλάψεις στον ώμο του χωρίς να σε κρίνει, που θα σκουπίσει τα δάκρυά σου με αναστεναγμούς συμπαράστασης, που θα θυσιαστεί σε ώρα ανάγκης σου, που θα σε συνδράμει μυστικά, που θα σου χαρίζει κάθε πρωί το χαμόγελό του με σεβασμό μόνο και μόνο γιατί έμαθε να σε αγαπάει. Επειδή είσαι άνθρωπος.
Πάτερ Παΐσιε, σήμερα στη γιορτή σου, σε παρακαλώ δώσε την ειρήνη σου στη γη μας. Να μάθουμε να αγαπάμε και να αγαπιόμαστε. Σε ευχαριστούμε για όσα μας έμαθες με τη ζωή σου.
Αλλά, εσύ αγωνίστηκες και μπήκες στο φως.
Τώρα, αντί να μένουμε στα λόγια και στους ψιθυρισμούς και στους θαυμασμούς για τα ξένα κατορθώματα, ας πάρουμε δύναμη και έμπνευση από σένα και ας βρούμε και εμείς ο καθένας μας σε ποιο στέκι και σε τι είναι χρήσιμος ο εαυτός μας για την ειρήνη του Θεού.
Γιατί, το να κολλάς πάνω σε κάποιον βραβευμένο αθλητή, δε γίνεσαι τίποτα, αν δεν μπεις εσύ στον στίβο να παλέψεις.
Η δική μας ζωή εξαρτάται από μας.
Πέρα, λοιπόν, από τα σταυροκοπήματα και τα πολλά μπλα μπλα για τη ζωή των αγίων που ξέρουμε, λέω μήπως πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά για τη δική μας.
Επειδή γύρω μας κυκλοφορούν πολλοί κρυφοί άγιοι χωρίς ράσα, χωρίς γένια, χωρίς τίτλους. Και μπορεί να τους έχουμε περιφρονήσει, περιθωριοποιήσει για τυχόν κάποιο βαρύ τους λάθος, μπορεί να τους έχουμε βρίσει, μουντζώσει, σπρώξει. Μπορεί να τους έχουμε αδικήσει και κλέψει, μπορεί… πολλά μπορεί…
Προσοχή, φίλοι μου, προσοχή! Ποτέ σου δεν ξέρεις, αυτή η κουρελού στη γωνία η κακοντυμένη που σκουπίζει το πεζοδρόμιο για να θρέψει το παιδί… της γειτόνισσας, χωρίς να το ξέρεις, μπορεί να είναι μια αγία.
Σκέφτομαι, αν κοιτάζαμε ο ένας τον άλλο με μάτια καθαρά πέρα από την κρίση και την κατάκριση και τη διαρκή νοσηρή διάθεση κουτσομπολιού, αν σεβόμασταν ο ένας τον άλλο, πόσους αγίους θα καταλαβαίναμε ότι… ζούνε ανάμεσά μας. Κάνουν καθημερινά μικρά θαύματα σώζοντας έναν από απελπισία, δίνοντας μια συμβουλή που ηρεμεί διαθέσεις, παίρνοντάς σου τον πόνο, προσφέροντάς σου από τη γαλήνη τους.
Σκέφτομαι, αν κοιτάζαμε ο ένας τον άλλο, θα κατανοούσαμε πόσα σκοτάδια κουβαλάει και η ζωή ενός αγίου, πόση θλίψη, λύγισμα ψυχής και δάκρυα ατέλειωτα, όπου σπάνια βρίσκεται παρηγορητής για εκείνους. Γιατί, όλοι μας παίρνουμε από αυτούς και σπάνια μπορούμε να δώσουμε. Μα είναι και αυτοί άνθρωποι…
Αν είχαμε μάτια καθαρά και βλέπαμε, θα ντρεπόμασταν να ξαναβγάλουμε συμπεράσματα ακόμα και για ανθρώπους που έχουν πέσει πολύ χαμηλά και ζούμε στη βρωμιά, γιατί είναι πολλοί από αυτούς που θα αλλάξουν και θα γίνουν οι αυριανοί άγιοι…
Αν είχαμε συνείδηση, θα ρίχναμε πιο πολλές ματιές μέσα μας.
Κοιτάζοντας μια εικόνα ενός αγίου, λοιπόν, θυμήσου… Γύρω μας κυκλοφορούν και δεν τους ξέρεις. Ίσως να είσαι και εσύ και δεν το ξέρεις. Επειδή… οι άγιοι πάντα από αυτό ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους τους δήθεν χριστιανούς. Επειδή οι άγιοι… δεν το ξέρουν ποτέ ότι είναι άγιοι. Κι αν κάποιος το ανακαλύψει και τους το πει, δεν το δέχονται ποτέ. Επειδή αυτοί πάντα βλέπουν το σκοτάδι μέσα τους και παλεύουν αδιάκοπα με πόνο το κακό που υπάρχει ακόμα στην ψυχή τους. Σκορπίζουν μια παράξενη γαλήνη όπου και να βρίσκονται, όμως οι ίδιοι δεν αναπαύονται ποτέ.
Και ξέρεις κάτι;
Αν είσαι τυχερός και συναντήσεις ή ζεις με έναν άγιο, μην του το πεις. Άστον στην αθωότητά του!
Επειδή μόνο όσοι παραμείνουν παιδιά μέσα τους, αυτοί είναι οι άνθρωποι οι αληθινοί του Θεού!
Copyright © Πόλυ Μίλτου
(Σημείωση για να μην υπάρξουν παρερμηνεύσεις: Δεν είμαι θεολόγος, δε θεολογώ. Είμαι συγγραφέας που γράφω όσα βλέπω, όσα ακούω, όσα ζω και αισθάνομαι.)